บันทึกการอ่าน: เทือกเขาอัลไตเคยมีคนไทยอยู่ซะเมื่อไหร่! แล้วทำไมนักเรียนไทยยังต้องเรียนเรื่องไม่จริงอ
บันทึกการอ่าน (Reading Log):
เทือกเขาอัลไตเคยมีคนไทยอยู่ซะเมื่อไหร่! แล้วทำไมนักเรียนไทยยังต้องเรียนเรื่องไม่จริงอย่างนี้กันอยู่นั่น?
เขียนโดยศิริพจน์ เหล่ามานะเจริญ (Siripoj Laomanacharoen)
ที่มา: https://thematter.co/thinkers/altai-no-thai/5739
แม้แต่นกแก้วนกขุนทองในบ้านนี้เมืองนี้ก็คงจะท่องได้เหมือนกันไปหมดว่าคนไทยมาจากเทือกเขาอัลไต (Altai Mountains, Central and East Asia) แต่เอาเข้าจริงแล้ว ทำไมแบบเรียนไทย (แบบเรียนสมัยเก่าเก็บที่ไม่รู้เมื่อไหร่จะเก็บไปให้หมดเสียที!) ถึงบอกกับเราอย่างนั้นล่ะ? ขุนวิจิตรมาตรา หรือสง่า กาญนาคพันธุ์ (1897-1980) คือใครคนไทยคนแรกที่ว่าอย่างนั้น (อย่างน้อยท่านขุนฯ ก็อ้างว่ามีหมอสอนศาสนาชาวตะวันตกคนหนึ่งที่จะกล่าวถึงต่อไปข้างหน้า อ้างอย่างนี้มาก่อนท่าน) โดยท่านเขียนไว้ในหนังสือที่ชื่อว่า "หลักไทย"
หลักไทยเป็นหนังสือแต่งเข้าประกวดชิงรางวัลของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวหรือในหลวงรัชกาลที่ 7 (Rama VII: 1893-1941) ในงานของราชบัณฑิตยสภาเมื่อปี 1928 แถมหนังสือเล่มนี้ยังได้รับรางวัลที่ 2 อีกเสียด้วย แต่ถึงจะไม่ได้รางวัลที่ 1 ก็ถือได้ว่าเป็นเล่มที่ได้รับรางวัลสูงสุดในการประกวดครั้งนั้นไปแล้ว เพราะไม่มีใครได้รับรางวัลที่ 1 เลย (ส่วนทำไมเขาไม่ให้ "หลักไทย" ได้รางวัลที่ 1 ทั้งที่ไม่มีหนังสือเล่มไหนทำคะแนนได้สูงกว่านี้ นี่ก็อยากรู้เหมือนกับหลายคนที่อ่านมาจนถึงบรรทัดนี้นั่นแหละ!) เทียบกับยุคนี้ก็ประมาณว่าได้รางวัลซีไรต์ ดังนั้นจึงเป็นหนังสือที่ดังเป็นพิเศษในหมู่คนที่ไม่ได้อ่านหนังเพียงปีละ 7-8 บรรทัดในยุคนั้น
แต่เอาเข้าจริงแล้วก็ไม่แน่ใจนักว่าเมื่อแรกเริ่มเดิมทีท่านขุนฯ พูดเสียงดังฟังชัดว่าคนไทยมาจากเทือกเขาอัลไตจริงหรือเปล่า? เพราะว่าในหนังสือหลักไทยทั้งเล่มมีคำว่าเทือกเขาอัลไตปรากฏอยู่แค่เพียงแห่งเดียวเท่านั้น ในประโยคที่ว่า "ในชั้นแรกทีเดียว ไทยจะมีชาติภูมิอยู่ตรงไหนนั้นไม่มีทางทราบได้ แต่อาจจะกล่าวได้กว้างๆ ว่ามีแหล่งเดิมอยู่ในบริเวณภูเขาอัลไต อันเป็นบ่อเกิดของพวกมงโกลด้วยกันเท่านั้น"
ใช่! ขุนวิจิตรมาตราท่านก็บอกอยู่ทนโท่ว่าใครมันจะไปรู้ได้ว่าแต่เดิมคนไทยมาจากไหน? (ก็เรื่องมันผ่านมาไม่รู้ตั้งกี่พันปีแล้วนี่นะ) ที่ท่านบอกก็คือ ไทยเป็นพวกเดียวกับมองโกล (Mongol) และมองโกลเดิมอาศัยอยู่ในบริเวณเทือกเขาอัลไต ถ้าอย่างนั้นไทยก็คงมาจากเทือกเขาอัลไตเหมือนกันนั่นแหละมั้ง? และถึงแม้ว่าในหนังสือหลักไทยเล่มนี้จะไม่ได้มีตรงไหนอ้างอิงว่าท่านไปเอาข้อสันนิษฐานนี้มาจากไหน? แต่ในบทสัมภาษณ์ท่านขุนคนนี้ที่ลงตีพิมพ์ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรมเมื่อเดือนมีนาคม 1980 ไม่ถึง 4 เดือนก่อนที่ท่านจะลาโลกไปอย่างที่ไม่มีวันกลับ ท่านได้ให้สัมภาษณ์เอาไว้ว่าท่านไม่ได้มโนเอาเอง แต่ว่าตามหมอดอดด์หรือ William Clifton Dodd (1857-1919) มิชชันนารีชาวอเมริกันผู้เข้ามาอยู่ที่ลำพูนและเชียงราย แถมยังเที่ยวไปมาในลาว และพม่าเป็นประจำในสมัยรัชกาลที่ 5 ต่างหาก
หมอสอนศาสนาคนนี้คลั่งไคล้ความเป็นไทยมากพอที่ทำให้ท่านเดินทางขึ้นไปสำรวจความเก่าแก่ของคนไทยในประเทศจีนจนเขียนเป็นหนังสืออกมาเล่มหนึ่ง ถึงท่านจะไม่ได้ไปไหนไกลกว่ามณฑลยูนนาน (Yúnnán 云南省) กวางตุ้ง (Guangdong 广东) และกวางสี (Guǎngxī 广西) ก็เหอะ มีชื่อว่า The Tai Race: Elder Brother of the Chinese (1976) แปลเป็นไทยก็ประมาณว่า "เชื้อชาติไทย: อาเฮียของไอ้ตี๋น้อย" คือหนังสือของหมอดอดด์เล่มนี้เสนอว่าเชื้อชาติไทยนั้นยิ่งใหญ่และเก่าแก่กว่าจีนเสียอีกนะ เรียกได้ว่าถ้าอ่านเล่มนี้แล้ว ชนชาติที่สร้างกำแพงใหญ่ที่สุดในโลก (Great Wall of China 长城) พระราชวังต้องห้าม (Forbidden City, Zǐjìn Chéng 紫禁城) สุสานจิ๋นซี (Terracotta Army 秦始皇兵马俑) เคยมีกองเรือที่ใหญ่ที่สุดในโลกก่อนยุคสมัยใหม่ ประดิษฐ์เข็มทิศกระดาษ และการพิมพ์ขึ้นเป็นชาติแรก และอาจรวมไปถึงเป็นคนสร้างรถไฟฟ้าความเร็วปานกลางให้กับไทยเราแบบฟันกำไรจนหัวแบะ! กลายเป็นแค่ไอ้โซ้ยตี๋สำหรับพี่ไทยเลยเท่านั้น ส่วนจะน่าเชื่อถือหรือเปล่าก็ลองใช้วิจารณญาณกันดูแล้วกัน
แต่เฉพาะส่วนที่เกี่ยวกับเราในที่นี้ หมอดอดด์ท่านเขียนเอาไว้ว่าคนไทยเป็นเชื้อสายหนึ่งของชาวมองโกลและพวกมองโกลเนี่ยเขามีถิ่นฐานเดิมอยู่ที่แถบเทือกเขาอัลไต ไม่ได้มีตรงไหนที่หมอดอดด์ท่านบอกว่าคนไทยมาจากเทือกเขาอัลไตเลยเสียหน่อย? (อ้าว! แล้วท่านขุนฯ แกไปเอามาจากไหนล่ะ!) สันนิษฐาน (ภาษาวิชาการของคำว่าเดา) ว่าขุนวิจิตรมาตราท่านคงอ่านแล้วสรุปความต่อไปเองว่าเมื่อมองโกลมีถิ่นเดิมอยู่ที่เทือกเขาอัลไต คนไทยก็เลยอาจจะเคยอยู่ที่นั่นด้วย แต่ก็อย่างที่บอกนะว่านี่เป็นท่านขุนฯ พูด ไม่ใช่เป็นหมอดอดด์ที่สันนิษฐานเอาไว้ (แน่นอน หมอดอดด์ท่านก็เดาเอา เพราะท่านเองก็ไม่เคยเหยียบถึงเทือกเขาที่ว่านี้เสียหน่อย) และเอาเข้าจริงแล้ว หนังสือหลักไทยก็ไม่ได้มีจุดมุ่งหมายใดๆ ในการที่จะค้นคว้าว่าคนไทยมาจากไหนเลย อย่างที่เห็นกันอยู่ว่าในหนังสือทั้งเล่มมีชื่อเทือกเขาอัลไตโผล่มาอยู่แค่ครั้งเดียว จะเรียกว่าพูดถึงอย่างหรอมแหรมยังไม่ได้ด้วยซ้ำไป เป็นบรรดาคนอ่านเองต่างหากที่ไปให้ความสำคัญกับเรื่องนี้จนดูราวกับว่าหลักไทยทั้งเล่มพูดถึงการค้นคว้าว่าคนไทยมาจากไหน? ขุนวิจิตรมาตราดูจะไม่ได้ต้องการตรวจสอบเลยด้วยซ้ำว่าเทือกเขาอัลไตนี่คืออะไร? หลักฐานก็คือการที่ในหนังสือเล่มนี้เรียกเทือกเขาอัลไตว่าภูเขาอัลไตนี่แหละ
คือเทือกเขาอัลไตนี่ไม่ได้อยู่ในไฟลัมเดียวกันกับเทือกเขาบรรทัด ตะนาวศรี พนมดงเร็ก สันกาลาคีรี หรือทิวเขาถนนธงชัยบ้านเราเลยนะ ความใหญ่ยาวของเทือกเขาที่ว่านี้ต้องเปรียบเทียบกับเทือกเขาไซส์พี่บิ๊กทั้งหลายของโลกจึงจะเหมาะ แน่นอนว่าคงไม่มีใครเรียกเทือกเขาขนาดมหึมาทั้งหลายว่าภูเขาหรอก ดังนั้นพื้นที่ของเทือกเขาอัลไตจึงครอบคลุมพื้นที่ของดินแดนขนาดใหญ่ยักษ์หลายผืนแผ่นดินเลยทีเดียว ไล่ตั้งแต่มณฑลซินเจียง (Xinjiang) ประเทศจีน ประเทศมองโกเลีย (Mongolia, East Asia) ไซบีเรียในประเทศรัสเซีย (Siberia, Russia) และประเทศคาซัคสถาน (Kazakhstan, Central Asia) สิริรวมความยาวได้ทั้งสิ้นประมาณ 2 พันกิโลเมตร (ย้ำอีกทีด้วยว่า 2 พันกิโลเมตรที่ว่าเป็นระยะความยาวของเทือกเขา ไม่ใช่ขนาดของพื้นที่)
และเมื่อจะใหญ่ยาวเสียขนาดนั้นก็ย่อมจะเคยมีคนและที่เป็นญาติสนิทกับคนอาศัยอยู่ ญาติสนิทที่ว่านี่คือมนุษย์จำพวกหนึ่งที่เคยอาศัยอยู่ร่วมกับบรรพบุรุษของพวกเรา เพียงแต่พวกเขาสูญพันธุ์ไปแล้วเมื่อ 4-3 หมื่นปีก่อนที่เรียกว่ามนุษย์เดนิโซวาน (Denisovan or Denisova hominin) ซึ่งมียีนพิเศษบางตัวตกทอดอยู่เฉพาะในชนชาวธิเบต (Tibetan) ส่วนหลักฐานของมนุษย์ที่ร่วมบรรพบุรุษกับเราก็มีแหล่งโบราณคดีที่มีภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์บนผนังถ้ำหรือเพิงผา การนำหินก้อนใหญ่เล็กมาจัดแต่งเป็นรูปทรงแปลกๆ รวมไปถึงชุมชนโบราณ หลักฐานทางโบราณคดีพวกนี้เกี่ยวพันกับชาวซิเถียน มองโกล และอีกสารพัดชนเผ่าที่ใช้ชีวิตอยู่กลางทุ่งหญ้าแถบนั้นในยุคสมัยต่อมา แต่ไม่ยักจะเกี่ยวกับไทย ก็เคยเห็นคนไทยที่ไหนขี่ม้า ยิงธนู ล่าสัตว์ และอาศัยอยู่ในกระโจมแบบนั้นบ้างไหมล่ะ? มันจึงเป็นเรื่องประหลาดและชวนให้ปลงอนิจจังดีเหมือนกันที่หลักฐานต่างๆ บ่งชี้ขนาดนี้แล้วว่าเทือกเขาอัลไตน่ะไม่เคยเกี่ยวข้องกับคนไทยในอดีตเล้ยย แต่รัฐไทยก็ยังบรรจุเรื่องคนไทยอพยพมาจากเทือกเขาที่ว่าไว้ในแบบเรียนอยู่นั่นแหละ นี่ยังไม่นับว่าเอาไปออกข้อสอบเป็นตัวเลือก ถ้าเด็กไม่ตอบว่าคนไทยมาจากเทือกเขาอัลไตก็ผิดอีก เพลียมาก เรื่องนี้ บอกตรงๆ!!
